Oscar Wilde: schrijver, poëet, rebel, moraalbreker

Oscar Wilde: schrijver, poëet, rebel en moraalbreker

Oscar Wilde is de geschiedenis ingegaan als de perfecte impressionist van de menselijke condities op het toppunt van de Victoriaanse voorspoed en macht. Op het einde van de negentiende eeuw was het eindelijk mogelijk om het grote publiek in te wijden in de literaire weelde en educatie. Wilde was de producent van massa’s kortverhalen, toneelstukken, gedichten en niet te vergeten natuurlijk zijn meesterwerk “The Life of Dorian Grey”.  Zelfs vandaag nog ligt er een magie in zijn woorden die de wereld nog steeds in bewondering kan brengen.

Biografie

Geboren op 16 oktober 1854 met de riante naam Oscar Finegal O’Flahertie Wills Wilde uit een gezin van intellectuele Dubliners in Ierland. De familie was een toonbeeld van Iers nationalisme en zijn ouders waren vooraanstaande intellectuelen, zijn moeder was zelf een beroemde schrijfster onder de pen naam “Speranza” zijn vader was een gerenommeerd dokter. In deze boeiende atmosfeer werd Oscar met zijn broer Willie grootgebracht in een bron van kunst, wetenschap en literatuur.Oscar Wilde kreeg thuiseducatie tot op de leeftijd van negen jaar, dit zou voor een deel zijn onafhankelijke eigenzinnige kijk op het leven later kunnen verklaren. Dankzij Franse en Duitse gouvernantes maakte hij al vlug die vreemde talen eigen tot in de perfectie. Hij had ook een zusje die later bezweek ten gevolge van hersenvliesontsteking. Dit liet een diepe indruk na op de jonge genie.

De Academicus

De jonge Oscar Wilde had alles in het leven om succesvol te worden: intellect, geld, status en een zekere levensvreugde die moeilijk te bevatten was voor die tijd. Al gauw werd hij een graag geziene student aan de Universiteit van Oxford. Zijn populariteit was dusdanig dat hij op jonge leeftijd eveneens kon toetreden tot de vrijmetselaarsloge in de universiteitsstad. De jonge Oscar Wilde worstelde zoals menig jongeling met metafysische vraagstukken en religieuze onderwerpen. Hij wierp zich op als een voorvechter van de decadente beweging. Zijn excentriciteit werd legendarisch, zijn durf en geraffineerd protest des te meer. Zo sprak hij openlijk zijn afschuw uit voor mannelijke sporttakken, liet hij zijn haar lang groeien als een publiek statement, en versierde zijn woonst met expliciete decoratieve onderwerpen. Zo zag men hem geregeld wandelen met een kreeft aan de leiband. Oscar Wilde was duidelijk een observator die plezier nam uit het analyseren van de geschokte reacties van de brave burgers. Wat echter ook zo mooie en typerend was aan zijn opstandige geest was de dorst naar kennis, zo dweepte hij openlijk met andere auteurs zoals John Ruskin. Hij zou zijn roeping vinden in de Kunst, de kunst werd door hem verheerlijkt en was de essentie van (zijn) leven. De beroemde Amerikaanse schilder James McNeill Whistler werd zijn boezemvriend en handlanger in zijn denken. Whistler bezwoer hem alle aandacht te geven aan de esthetiek in kleur en vormgeving, en niet met de pseudowetenschappelijke exacte weergave van de dingen.

De Auteur

In 1878 na een stormachtige maar boeiende periode van studeren begon hij met gepassioneerde inspiratie toneelstukken neer te schrijven. “Vera, or the Nihilist” werd zijn doorbraak en gepubliceerd in 1880. Toen zijn vader onverwacht overleed stortte zijn bevoorrechte status als een kaarthuisje in elkaar en kende de familie zware financiële problemen, dankzij zijn oudere broer Willie kon Oscar echter zijn society leven verderzetten.

Wilde in Amerika

Het kon ook niet anders of Oscar Wilde was een zeer controversieel figuur, een figuur die twee soorten van mensen kon beroeren de trouwe fans en de personen die een grondige hekel aan hem ontwikkelden. Vreemd genoeg was het de talrijke aanvallen van deze laatste groep die hem een ticket bezorgden om zijn lezingen te geven over de Atlantische Oceaan. Oscar Wilde werd gevraagd voor een lezing tournee in de Verenigde Staten en Canada. Hij slaagde erin door zijn persoon en door de heftigheid van zijn standpunten een ware hype te creëren. Zijn beeltenis verscheen zelf op sigarettenpakjes, en allerlei gadgets en koopwaren. De literaire critici boorden hem genadeloos de grond in, en zoals dit dikwijls gaat adoreerde het publiek hem hierdoor nog meer. Hij werd de persoon die het meest werd gekarikaturiseerd in die tijd. Door zijn dandy verschijning riep hij in ieder geval al een mengeling op van gevoelens en reacties, soms ook zelfs heel agressieve. Wilde verstond de kunst om zelfs deze verbale en fysische agressiviteit om te buigen in een positieve reactie. Oscar Wilde was eigenlijk een popster avant la lettre met een heuse fanclub en mensen die hem nabootsten.

De esthetische beweging waar hij de voorvechter van was bleef kleven in de kunst en kreeg een definitieve invloed in de kunst. Door zijn revolutionair gedrag werd hij het symbool van deze strekking en bijgevolg wereldberoemd.

In 1884 kreeg de wereld een sociale Oscar Wilde te zien die in het huwelijk trad, die later zou beloond worden met twee zonen. Wilde was nog steeds gedreven en verdeelde zijn tijd tussen schrijven en lezingen geven. Hij werd zelfs door vriend en vijand gerespecteerd als redacteur.

Literaire Erfenis

Zijn eerste verzameling sprookjes  “The Happy Prince and other Tales” verscheen in 1888, drie jaar later zou zijn unieke roman verschijnen: “The Picture of Dorian Grey”.  Velen zagen dit fantastisch werk als een verdoken en verborgen autobiografie. Het verhaal is fascinerend in zijn eenvoud, de beklemming in het boek grijpt de lezer na een tijdje bijna letterlijk naar de keel en dwingt hem of haar om zelf analytisch stil te staan bij hun levens. Het hoofdpersonage blijft ondanks een levensstijl die één lange flirt is met destructieve elementen even knap en onsterfelijk, terwijl zijn alter ego, een zelfportret in de kast, afbreekt door de tand der tijden. Voor hen die het werk nog niet hebben gelezen, kan ik dat enkel maar ten stelligste aanraden, voor hen vernoem ik hier ook niet de geniale ontknoping van het verhaal.

Zijn andere werken bezorgden hem ook een kleine maar trouwe horde van fans en bewonderaars. In zijn werken lezen we tussen de regels door zijn protest tegen het Victoriaanse Londen. Oscar Wilde predikt absolute artistieke vrijheid zonder condities noch beperkingen. Vreemd genoeg kreeg Oscar Wilde inspiratie uit het verre Oosten in de werken van de Chinese filosoof Zhuangzi.  Deze filosofie was gebaseerd op intellectuele zelfontwikkeling en individualisme, stellingen waarin Wilde zich wonderwel kon vinden.

Geaardheid

In 1891 kwam Oscar Wilde uit de kast als homoseksueel.  In het kader van een gecompliceerde verhouding met een man werd hij beschuldigd van sodomie.  Wilde weigerde koppig te vluchten en wordt gearresteerd, na een bedenkelijk proces kreeg hij twee jaar dwangarbeid.

In die periode is één van zijn brieven “De Profundis” wereldberoemd geworden na zijn dood.  Zijn vrouw verdween echter uit zijn leven samen met hun twee zonen.

Het uitdoven van een literair genie

Door zijn leven in de gevangenis was zijn gezondheid zienderogen achteruit gegaan.  Na zijn tijd te hebben uitgezeten vertrok hij in ballingschap naar Frankrijk om er vreemd genoeg net als zijn zusje te bezwijken aan encefalitis.

Zelfs tijdens zijn laatste uren worstelde Oscar Wilde nog met vraagstukken die hem nooit hadden losgelaten en hij bekeerde zich nog net voor zijn dood tot het katholicisme.  Oscar Wilde werd begraven in Parijs, en zoals het past bij een society figuur rust hij in het kerkhof der beroemdheden: Père-Lachaise.

Bedenking

 

Het leven van Oscar Wilde is op zijn minst fascinerend te noemen, niet alleen was hij een man die begaafd was met de allergrootste talenten, met als kers op de taart zijn retoriek die honderden toeschouwers kon boeien, maar ook iemand die de perfectie in zijn imperfectie bleef zoeken.  Zijn gevecht met de levensvraagstukken en met zichzelf portretteren een getormenteerde geest in een geniale context.

The Picture of Dorian Grey is een meesterlijke vormgeving van één van de oudste vraagstukken die de meeste schrijvers blijft bezighouden, de dualiteit die ligt in iedere menselijke ziel, de strijd tussen goed en kwaad, de zoektocht naar intellectuele bevrediging maar vooral de zucht naar innerlijke rust en geluk.  Oscar Wilde was iemand die in zijn excentriciteit alle overhoop bleef gooien, doch ben er zeker van dat hij een hart had die op de juiste plaats zat.

© Thalmaray – 2012.

Leave a Comment