Sonja Henie, de Noorse ijsprinses
Sonja Henie – Bij het verdiepen in een historisch personage, vraag ik mij soms af, hoe de wereld zou hebben gereageerd indien deze persoon zou hebben geleefd in onze moderne maatschappij. Vele oude gloriën van vroeger, zijn nu slechts voetnoten in oud versleten boeken, of zijn enkel nog een kleine vermelding waard in websites die bijna niet meer worden bezocht. Door mijn fascinatie voor het nostalgische Hollywood leerde ik voor het eerst de Noorse ijsprinses kennen, en was ik meteen betoverd door haar verhaal en haar persoonlijkheid.
Biografie
Sonja Hennie werd geboren in Oslo op 8 april 1912. Als kind werd ze onverklaarbaar aangetrokken tot het ijs en op zesjarige leeftijd had ze twee passies ballet en ijsschaatsen. Ze had het geluk geboren te zijn in een welstellende familie en kon haar hart ophalen aan haar vele interesses en kunst passies. Haar vader Wilhelm Henie was vroeger een wielerkampioen geweest en sport stond hoog in het vaandel bij de familie. De kleine Sonja toonde eerst een aangeboren talent voor skiën en begon later net zoals haar oudere broer aan kunstschaatsen. De jonge Sonja Hennie kwalificeerde zich nationaal voor tennis, zwemster en schermster. Meer en meer begon Sonja Hennie zich toe te leggen op schaatsen en liet al gauw al haar andere competities vallen, ook haar gewone studie werd onderdanig aan haar grote liefde: het ijsschaatsen. Haar vader zorgde ervoor dat ze de beste trainers kreeg zoals de befaamde Tamara Karsavina. Iedereen die haar bezig zag begreep dat zij een ster in wording was.
Haar Wereldcarrière
Op 10-jarige leeftijd won ze de grote schaats prijs van Noorwegen. Een jaar later nam ze deel aan de Olympische spelen van 1924. Op veertienjarige leeftijd werd ze wereldkampioene, een prestatie die ze maar liefst nog negen maal opeenvolgend zou herhalen. In 1928 kaapte ze moeiteloos drie gouden medailles weg voor Noorwegen. Ze bleef deze prestatie herhalen tot de Olympische spelen van 1936, met telkens drie maal goud in verschillende prestaties. Ze won eveneens opeenvolgend de Europese kampioenschappen van 1931 tot en met 1936. Deze records werden tot op heden door niemand geëvenaard noch verbeterd.
Sonja Henie werd een begrip in Scandinavië en in de wereld, ze reisde de wereld rond en kreeg begeleiding van de beste trainers en personeel. Zowel in Noord Amerika als Europa werd ze bovendien veelvuldig gevraagd voor persoonlijke vertoningen en shows. Haar populariteit groeide met de dag en iedere publieke vertoning resulteerde in een massale volkstoeloop. Haar ouders werden haar managers en Sonja werd schatrijk.
Sonja Henie zal ook de geschiedenis ingaan als de eerste schaatsster die een kort kostuum introduceerde, meestal samen met witte laarzen en een fantastische choreografie. Haar prachtige verschijning en haar uiterst getrainde routines hebben de schaatswereld het prestige gegeven die tot op de dag van vandaag nog gangbaar is, dit is alles is grotendeels te danken aan Sonja Henie. Het is ook dankzij haar dat kunstschaatsen uitgroeide tot een volwaardige Olympische sport.
Zakencarrière en intro tot Hollywood
Na 1936 gaf ze haar amateurstatus op en werd ze een professionele entertainer die de ster werd in shows en acteerprestaties. Zonder schroom had ze zich als kind als doel gesteld dat ze na haar schaatscarrière de stap zou wagen naar de pellicule. Haar enige struikelblok was enkel haar zwaar accent.
Na een succesvol ijs show in Los Angeles werd ze opgemerkt door de legendarische Hollywoodtycoon Darryl F.Zanuck die haar een lange termijn contract aanbood bij 20th Century Fox. Dit contract maakte van haar de bestbetaalde actrice van het moment. Haar eerste film “One in a Million” werd een regelrechte hit en verstevigde haar positie in Hollywood. Ze kreeg ook bij hoogste uitzondering medezeggenschap in alle schaatsroutines die werden geïntegreerd in haar films. Een nooit geziene eis voor die tijd. Persoonlijk denk ik dat “Thin Ice” en “Sun Valley Serenade” haar beste films zijn, ze speelt onder andere samen met een andere legende Glenn Miller.
Naast haar filmcarrière trad ze op met haar eigen “Hollywood Ice Revue”. Op zichzelf zorgde ze ervoor dat figuurschaatsen werd gepopulariseerd in Noord Amerika. Ze verkocht letterlijk miljoenen entreekaartjes voor haar ijs extravaganzas. Op het hoogtepunt van haar carrière verdiende ze met haar shows alleen meer dan 2 miljoen dollar jaarlijks. In de jaren 50 was de saturatie voor dergelijke shows toegenomen in de Verenigde Staten en vertrok Sonja Hennie terug naar Europa van 1953 tot 1956. Het succes was fenomenaal. In 1956 probeerde ze het in Zuid Amerika maar daar flopte ze even gigantisch. Door een reeks professionele en privéproblemen geraakte ze echter aan de drank en kon het helse tempo van haar activiteiten niet meer volhouden. Deze donkere schaduw was haar demon op het einde van haar carrière.
Vlak voor haar dood had ze haar leven terug onder controle en was er een grote comeback gepland voor televisie.
De Nazi tumult
Gedurende haar vroege carrière trad ze regelmatig op in nazi Duitsland. Ze was de lieveling van het Duitse publiek en een persoonlijke favoriet van de Führer. Ze ontmoette Hitler regelmatig op sociale evenementen in Duitsland en kende hem persoonlijk. Het werd haar later zeer kwalijk genomen dat ze Hitler begroette op de Olympische Spelen van 1936 met de nazigroet. Ze werd zwaar op de korrel genomen in de Scandinavische pers en herhaalde het gebaar niet meer. Ze ging wel in op een lunch invitatie van de Rijkskanselier in zijn buitenverblijf het Adelaarsnest in Berchtesgaden. Dankzij haar contacten met Dr. Joseph Goebbels zorgde ze ervoor dat haar eerste film als één van de weinige Amerikaanse producties de theaterzalen haalde in Duitsland.
Tijdens de bezetting van Noorwegen in de tweede wereldoorlog werd de familie Sonja Hennie gespaard van beschadigingen en confiscaties of nog veel erger. Sonja Hennie werd wel een Amerikaans staatsburger in 1941. Ze stelde zich wel zoals de rest van Hollywood pro-Amerikaans op, maar bekritiseerde nooit openlijk de nazi’s. Ze werd jarenlang beschuldigd van nazi sympathieën en passieve collaboratie. Ze kwam wel terug naar Noorwegen in 1953 en triomfeerde terug met haar shows.
Persoonlijk leven
Ze trouwde driemaal en haar laatste echtgenoot was een Noorse tycoon Niels Onstad. Na het einde van haar carrière verzamelde ze een gigantische kunstcollectie die later onderdak zou krijgen in haar eigen Kunstcenter: “The Henie-Onstad Art Centre”.
Ze beleefde in Hollywood talrijke romances zoals onder andere met de iconische acteur Tyrone Power en de box legende Joe Louis.
Midden de jaren 60 werd er een leukemie diagnose bij haar gesteld. Ze stierf in volle vlucht tussen Parijs en Oslo in 1969. Ze wordt thans nog steeds aanzien als de grootste schaatsster ooit en ligt begraven op een heuvel die neerkijkt op haar museum niet zo ver van Oslo.
Bedenking
Mijn eerste vaststelling is dat indien ze had geleefd in onze hedendaagse tijd ze een enorme ster zou zijn geweest. Misschien omdat ze leefde in een tijd die nog symbool stond voor glamour, glitter en vooral hoop is ze de dag van vandaag quasi vergeten. Los van haar figuur is haar staat sportieve staat van dienst indrukwekkend te noemen.
Haar films zijn vandaag totaal in de vergetelheid geraakt, buiten een handvol nostalgische filmfanaten gerekend, maar haar prinsesachtige verschijning kon wel degelijk harten smelten en creëerde een onmiddellijk “feel good”-gevoel.
Het zou terecht zijn dat Sonja Hennie herdacht wordt voor een periode waar de sport nog niet tot het uiterste werd gepolariseerd door geld, macht, en zelfs politiek.
In haar tijd heeft ze zich gemanifesteerd als de IJskoningin, een voor mij te koele titel, ik zie haar nog steeds als een blonde IJsprinses die betoverend danste op bevroren water…
© Thalmaray
