Bhumibol Adulyadej, Koning van Thailand: de levende God

Bhumibol Adulyadej, Koning van Thailand: de levende God

Het nut en de logica van monarchieën staan vandaag overal in de resterende Koninkrijken ter discussie. De monarchieën zijn niet echt meer van deze tijd en nog veel minder democratisch, doch dient gezegd dat de geschiedenis is verweven van machthebbers met blauw bloed die een bijzondere bijdrage hebben geleverd voor hun naties, hun volk of de mensheid.  Het principe dat een troon in feite zou moeten worden verdiend wordt door mij dan ook volledig onderschreven.

In een soms door bloed doordrenkte geschiedenis staan de historische boeken vol met voorbeelden van Koninklijke staatshoofden die zowel hun land als hun volk in de complete chaos hebben gestort. Gelukkig ook zijn er enkele voorbeelden van monarchen die los van enige politieke druk het beste voorhadden met hun volk en zich daadwerkelijk hebben ontpopt tot een vader of een moeder van de natie. Ondanks mijn scepticisme over de objectiviteit van dergelijken claimen ben ik er rotsvast van overtuigd dat de vorige Koning van Thailand één van die illustere uitzonderingen is.

 

De Koning

De vorige Koning van Thailand Bhumibol Adulyadej, officieel bekend als koning Rama IX was sinds een hele tijd de langst regerende monarch ter wereld.  Hij besteeg de troon op de 9de juni 1946. Hij was tevens recordhouder van de langste regeerperiode in de Thaise geschiedenis. Thailand is officieel een constitutionele monarchie. Meer dan protocollair staatshoofd is de Thaise koning vooral een symbool van de Thaise natie, het Thaise volk en de nationale identiteit.

Het is altijd gevaarlijk om staatshoofden te vergelijken, maar deze koning was drager van een moreel een semi-religieus respect die zijn weerga niet kent in de huidige wereld. Bij benadering kan men een vergelijk maken met de Dalai Lama uit Tibet. De man is meer dan een staatshoofd, het is de verpersoonlijking van een gedachte, een ideaal en een toekomst. Men kan zonder aarzeling stellen dat deze koning door zijn volk wordt aanbeden evenals alle leden van het koninklijke huishouden. De adoratie die hij draagt is simpelweg fenomenaal. Het respect en charisma die hij uitstraalt sinds al die decennia grenst aan het mythische.

Deze man was de rots in een Thaise branding die 16 staatshervormingen overleefde, 15 militaire staatsgrepen en ontelbare politieke verwikkelingen en internationale conflicten. Thailand is nog één van de weinige landen waar majesteitsschennis effectief strafbaar is, met zelfs zeer zware gevangenisstraffen.

 

Biografie

De fascinatie voor de gemeende verering van het volk voor deze man is reden genoeg om zich te verdiepen in het leven van deze bijzondere man. Hij werd vreemd genoeg geboren in de Verenigde Staten op 5 december 1927. De naam die hij kreeg van zijn ouders kan het best omschreven worden als “De sterkte van het land”, een naam die hij later alle eer zou aandoen.  Zijn vader studeerde aan de Harvard Universiteit en aldus werd hij geboren buiten zijn vaderland. In 1928 zou hij voor de eerste maal voet zetten op Thaise bodem. Een jaar later echter werd hij naar Lausanne in Zwitsersland gestuurd op internaten. Hij vervolledigde zijn studies aan de universiteit van dezelfde Zwitserse stad tot aan het einde van de tweede wereldoorlog waarna zijn familie terugkeerde naar Thailand.

 

Lotsbestemming

Het bizarre van het verhaal is dat Bhumibol absoluut niet was voorbestemd voor de troon. Het was pas toen zijn broer dodelijk werd neergeschoten in 1946 tijdens een incident waar er nu nog heel veel onduidelijkheid over bestaat dat hij naar voor werd geschoven als de nieuwe troonpretendent. Bhumibol was niet echt happig om onmiddellijk de troon te bestijgen en stond erop dat hij zijn studies zou afmaken in Zwitserland. Ondertussen nam een oom het regentschap waar. Vanuit Zwitserland was hij echter de stuwende kracht achter een militaire staatsgreep die zijn goedkeuring droeg. Hiermee was hij in staat om de staatshervorming van 1949 terug te draaien en de monarchie al haar oorspronkelijk macht terug te geven die ze verloor tijdens een revolte in 1932.

 

Sirikit

Tijdens zijn studies in Zwitserland nam de jonge prins de gewoonte om uit stappen te gaan in Parijs. Bij toeval ontmoette hij de dochter van de Thaise ambassadeur in Parijs: Mom Rajawongse Sirikit Kitiyakara. Tijdens een banaal verkeersongeluk waar de koning niet zonder kleerscheuren uitkwam bezocht ze meermaals de jonge vorst. De moeder van de jonge koning was haar erg genegen en zorgde ervoor dat beiden studeerden in Zwitserland waarna een discrete verloving volgde in 1949. Hun huwelijk werd bezegeld in 1950 één week voor zijn officiële kroning tot nieuwe Thaise monarch.

Het huwelijk bleek één van de meeste geslaagde relaties te zijn en werd gezegend door vier kinderen, de huidige koning Rama X en zijn drie zussen.

 

De kroning

Bhumibol werd tot koning gekroond op 5 mei 1950 in het Koninklijk Paleis te Bangkok, vier jaar na zijn aanstelling. Hij werd gezeten op de legendarische Bahadrabith troon en werd gevierd met de koninklijke attributen. Dezelfde dag werd Sirikit uitgeroepen tot Koningin van Thailand. Nu nog is de vijfde mei “Kroondag” in Thailand en wordt uitbundig gevierd. Het zou al gauw duidelijk worden dat deze koning zich zou bevestigen als een bijzonder iemand. Niet alleen had hij het geluk om een Europese educatie te hebben gehad maar was hij vooral gezegend met een bijzondere intelligentie. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Japanse monarchie had deze koning een uitstekende voeling met de westerse wereld en de internationale politiek. In Sirikit had hij ook een ideale partner gevonden die eveneens uitblonk door haar pienterheid en charismatische verschijning.

In 1956 begon de koning aan een 15 daagse stage in een boeddhistisch klooster naar aanleiding van het overlijden van zijn grootmoeder.  Opvallend is dat tijdens deze retraite Sirikit officieel werd aanzien als de regentes van Thailand, ze kreeg zelfs later de titel van Koningin Regentes. Zeer opmerkelijk dit koninklijk bevel omdat het toch een uiting was in de transitie van een bestuur van man naar vrouw, het onderstreepte duidelijk de geestelijke en politieke unie van het echtpaar. Deze vroege daad van emancipatie en vrouwengelijkheid werd zonder morren aangenomen door de Thaise politici en bevolking.

 

Het sterkt hem tot waardering dat hij vanaf zijn troonsbestijging een feilloos parcours heeft afgelegd. Soms waren zijn middelen controverse en gehuld in geheimzinnigheid doch het volk heeft altijd aangevoeld dat deze koning het beste voorhad met Thailand.

In het Engels en in verschillende literaire werken staat hij vooral bekend als koning Rama IX maar de Thais hebben heel wat eretitels voor hun koning, titels die zijn officiële protocollaire benamingen zelfs doen verbleken. Hij werd dikwijls gerefereerd als “Nai Luang” best vertaald als de “Meester op onze hoofden” of Phra Chao Yu Hua “Dé Koning”. Koningin Sirikit staat bekend als de “Glimlach van Siam”.

 

Koninklijke Macht

Koning Rama IX had enorme macht, deels doordat hij er steeds in slaagde om zijn politieke tegenstanders diplomatisch en geweldloos uit te schakelen en deels door de adoratie van zijn eigen volk. Theoretisch staat de koninklijke macht beschreven in de Grondwet wat hem een legitiem karakter geeft, maar deels ook omdat de omschrijving van deze rechten vatbaar zijn voor verschillende interpretaties.

In de praktijk is de wil van de koning wet, ondanks het feit dat Thailand een democratie is. Historisch zijn de beelden van de vechtende coupleiders en politici die het land op de rand van de afgrond brachten en die met bevende knieën op hun knieën de les werden gelezen door de koning. Er is geen enkel rationeel denkende man of vrouw in Thailand die er maar aan denkt om de autoriteit van de koning in twijfel te trekken, ten eerste omdat dit onwettig is en ten tweede omdat het voor de boeddhistische Thai gewoonweg ondenkbaar is dat de vader van de natie het niet goed voorheeft met hen en het oude Siam. Het is niet verwonderlijk dat de koning bepaalde onpopulaire wetten weigerde om te tekenen. Hij bezat blijkbaar ook de kracht om woedende demonstranten te overtuigen om hun protesten af te breken met een “Koninklijke vraag”.

 

Projecten

Het is algemeen bekend dat de koning met een immens fortuin regelmatig projecten heeft opgestart. Zijn koninklijke patronage was zeer gevarieerd en ging van het produceren van films tot architecturale en agrarische projecten. Heel dikwijls deed hij daarvoor beroep op zijn eigen fondsen zonder de staat te belasten. In de jaren tachtig kenden de projecten een hoogtepunt met een nauwe samenwerking van de regering en de privé-plannen van de koning. Hij riep tevens een nieuw economisch model in het leven dat bekend staat onder “sufficiency economy”. Deze economie staat gebeiteld in de grondwet en voorziet in de basisbehoeftes voor iedere Thai. Het is een publiek geheim dat de koning verschillende malen een weldoener speelde dit zowel op individueel vlak als op nationaal vlak met grotere prestigieuze projecten.

Bhumibol kreeg en krijgt nog steeds wereldwijde erkenning voor zijn participatie in talrijke goede doelen en zijn algemeen werk. Naast de bijna obligatoire protocollaire erkenningen is was hij eveneens recordhouder als monarch met de meeste universitaire titels en diploma’s.

 

De man achter de god

Bhumibol was niet alleen een vader der natie en een gehaaide politicus. Hij was een uiterst scherpzinnig en kunstminnend man en maakte zich verdienstelijk als fotograaf, musicus, auteur, vertaler en schilder. Zijn boeken zijn absolute bestsellers uit de boeddhistische literatuur. “The Story of Thong Daeng” is dan ook een literair pareltje.

Hij stond ook bekend als een notoir wapenliefhebber en een amateur uitvinder. Legendarisch zijn de jazz vertolkingen die hij componeerde voor saxofoon. Deze man speelde onder andere met Benny Goodman en Lionel Hampton en niet dankzij zijn koninklijke status maar wel dankzij zijn talent. Verder was hij een begenadigd zeiler die zijn eigen boten ontwerpt.

Rama IX was ook één van de weinige monarchen die een patent op zijn naam heeft staan. Verschillende ontwerpen van watermolens staan op zijn naam en worden wereldwijd gebruikt.

 

Persoonlijk Fortuin

Het staat als een paal boven water dat de ex-koning van Thailand één van de rijkste personen was op deze aardbol. Een voorzichtige schatting spreekt van 30 miljard dollar, daarnaast was nog eigenaar van ontelbaar onroerend goed in binnen-en buitenland en was hij de beheerder van verschillende investeringsmaatschappijen, verschillende banken, hotels, casino’s en verzekeringsmaatschappijen stonden op zijn naam. Een enkele van zijn maatschappijen had naar schatting een kleine 36.000 eigendommen. Naast de kroonjuwelen is de koninklijke familie in het bezit van talrijke juwelen, paleizen en fabelachtige wagens.

 

De verlichte monarch

Vreemd genoeg was Bhumibol kritisch voor zijn eigen status van Lèse majesté: de ongenaakbaarheid van de vorst. Hij zou liever kritiek hadden gekregen en zag zichzelf niet immuun van kritische standpunten. ‘Ik moet kritiek kunnen krijgen, dan weet ik wat ik verkeerd doe. Als de koning niets verkeerd kan doen, dan is hij niet menselijk, en dat is niet wenselijk, een Koning kan zich vergissen” is een gekend citaat van hem.

De koning beledigen is trouwens ook voor buitenlanders een gevaarlijke zaak, het kan resulteren in een gevangenisstraf tussen de drie en vijftien jaar.

Hij liet ook de wet aanpassen zodat de troon eventueel kon overgaan in vrouwelijke handen. Het probleem stelt zich nog niet in Thailand gezien zijn zoon de opvolging verzekerde na zijn jammerlijke dood en hij nu op de troon zit. De kroonprins werd lang gezien als een ‘minder’ geschikte troonopvolger, maar de dood van zijn vader lijkt hem te hebben veranderd. Hij heeft dan ook heel grote schoenen om te vullen en kreeg een morele en symbolisch erfenis die heel zwaar is om te dragen. Het volk stelt hem niet in twijfel vooral omdat hij het gigantische respect die zijn vader had ook krijgt als eerbetoon aan Bhumibol.

 

 

Feiten en weetjes

De volledige naam van de Koning was: Phrabat Somdej Phra Paramindra Maha Bhumibol Adulyadej Mahitaladhibet Ramadhibodi Chakrinarubodindara Sayamindaradhiraj Boromanatbophit.

Hij was de componist van 46 liefdesliedjes.

Zijn bijnaam was de koning die nimmer lacht.

Hij verloor een kleinzoon tijdens de recente tsunami.

De koning heeft in het openbaar nooit enig teken getoond van agressie of boosheid,

De leer van Boeddha is de leidraad in zijn leven en in zijn bestuur geweest.

Bhumibol had 63 miljoen onderdanen.

Hij bezocht persoonlijk alle uithoeken van zijn land inclusief de afgelegen gebieden in de wildernis.

 

Afscheid van de koning der koningen

Thailand werd in de ziel geraakt toen hun koning na een slepende ziekte afscheid nam van zijn geliefde land op 13 oktober 2016. De Thais bleven letterlijk verweesd achter, de vader van de natie, de vaste rots in de branding was heengegaan, tot op het laatste moment bleef hij bezorgd voor zijn natie. Een man die zeventig jaar een land kan besturen laat een onuitwisbare voetafdruk na in het stof van de geschiedenis. Met zijn dood stierf ook de ziel van Thailand, het publieke leven lag compleet stil, de ganse bevolking was in een shock die heel lang zou aanslepen, zelfs veel langer dan de officiële rouwperiode van een jaar.

Massa’s mensen wilden afscheid nemen van hun koning, praktisch iedereen was immers geboren in het tijdperk van Rama IX en daar waren ze ontzettend trots op. Dagelijks kwamen 35.000 mensen hun vorst eren in het koninklijk mausoleum, het sociale leven was totaal ontredderd, populaire evenementen werden geschrapt, geen televisie, geen radio enkel de officiële berichten en getuigenissen van een immens verdriet de het land eventjes dompelden in een ware crisis. Gedurende 100 dagen bleef het lichaam van de koning  geopenbaard, niet minder dan 12 miljoen mensen kwamen de ziel van Thailand een laatste groet brengen.

Miljoenen Thai waren in rouw tot een jaar later toen de crematie plaats kon vinden. Een begrafenis die ongezien was in de moderne tijden. Het prijskaartje alleen: 77 miljoen euro sprak boekdelen De uitvaart duurde vijf dagen. De bouw van een speciaal gouden crematorium duurde bijna een jaar en werd een prachtig architecturaal kunstwerk.

Koningshuizen en staatsleiders van heel de wereld kwamen hun respect betuigen aan die kleine minzame man die niet alleen Thailand maar de hele wereld kon beroeren door zijn uitzonderlijke persoonlijkheid en wijsheid.

Thailand begon noodgedwongen aan een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis, maar de ziel van Bhumibol was zo verweven dat het Thailand nooit meer zou verlaten.

 

Bedenking

Wanneer men Thailand bezoekt is het opmerkelijk hoe deze man verweven is met de bevolking en de cultuur. In iedere winkel, kantoor, openbare plaats ziet men zijn beeltenis verschijnen, niet omdat het door de overheid is opgelegd maar omdat het de wens is van de simpele mens in de straat. In dit exotische paradijs die nochtans net zoals de rest van de wereld gebukt gaat onder immense problemen zoals politieke onrust en armoede lijkt hij het baken die het oude Siam bleef loodsen naar een moderne ontwikkeling, met steeds in de achtergrond die bijna niet te verstoren boeddhistische filosofie.

 

Thailand is één van de weinige naties op deze aarde die nooit echt bezet is geweest door een andere mogendheid en aldus duidelijk een eigen identiteit heeft kunnen behouden, die identiteit is terug te vinden in Rama IX. Hij is de mens die een levend symbool werd, de koning die tot god werd uitgeroepen. De psychologische leegte die hij naliet bij zijn dood is nu nog steeds voelbaar.

Door zijn eigenwijze manier van regeren is hij erin geslaagd om zich ten dienst te stellen van het volk en kon dan ook terecht plaatsnemen op de troon. De troon van Siam is niet enkel gemaakt uit goud, het is voornamelijk gemaakt uit gedachten, hoop en emoties. Die man paste wonderwel in het plaatje. Iemand met zoveel gratuit gekregen macht die ondanks alles een mens bleef van het volk. De kroon was voor hem een job een werk, een attitude die niet altijd wordt gebruikt bij de Europese Koninklijke hoven. Zijn verkregen autoriteit was de resultante van oprechtheid en meelevendheid in een nochtans ingewikkelde wereld.

Via Thaise vrienden heb ik uit eerste hand de adoratie kunnen beleven voor hun vorst, een indrukwekkend fenomeen die me nu veel minder met verbazing slaat dan wanneer ik het voor het eerst waarnam.

Ooit heb ik een vluchtige glimp kunnen opvangen van deze Thaise koning en koningin. Dat deze kleine minzame man op mij later een diepe indruk zou nalaten kon ik toen nog niet weten. Wat ik me wel erg goed herinner was de sprookjesachtige schoonheid van Koningin Sirikit. In reflectie op het leven van de man, kan ik niets anders hebben dan diepe respect en begrip voor de gevoelens van de Thaise bevolking. Op een troon zitten kan iedereen, hem verdienen is een ander paar mouwen.

Deze man valt niet samen te vatten in enkele zinnen, hij was in alle opzichten een bijzonder man. Een koning die door het noodlot op de troon kwam en die een enorme invloed zal nalaten in de geschiedenis van Azië. Het oude Siam is door hem veranderd in een bruisende slapende economische tijger, het moderne Thailand heeft alle troeven om een natie te worden van ongekende successen. Dit alles dankzij de visie en de continuïteit van één man die alleen maar genoegen nam met het beste voor zijn volk. Een voorbeeld waarbij menig politicus een les aan zou kunnen leren, om nog maar niet te spreken over adel die alle realiteit heeft verloren met de werkelijkheid.

 

© Thalmaray

.

Leave a Comment